Zaparcia u osób starszych – domowe sposoby na zaparcia u seniorów

Zaparcia to bardzo częsty problem występujący u osób starszych. Mogą być spowodowane zmianami w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, sposobie odżywiania, a także przyjmowaniem niektórych leków. Jak sobie z nimi poradzić? Poznaj domowe sposoby na zaparcia u seniorów.

Zaparcia u osób starszych – przyczyny

Zaparcia, czyli zmniejszona częstotliwość wypróżnień oraz trudności w oddawaniu stolca, są częstym problemem. Ryzyko ich wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem w związku z wieloma zmianami, które zachodzą w stylu życia oraz funkcjonowaniu organizmu. Najczęstsze przyczyny zaparć u osób starszych to:

• Spadek poziomu aktywności fizycznej. Regularna, umiarkowana aktywność ma pozytywny wpływ na perystaltykę jelit, czyli ruchy umożliwiające przesuwanie resztek pokarmowych i mas kałowych w kierunku odbytnicy. Z wiekiem naturalnie obniża się częstotliwość podejmowania aktywności fizycznej, co może sprzyjać powstawaniu zaparć,
• Zmiany w sposobie żywienia. Dieta seniorów często jest mało urozmaicona oraz nie dostarcza odpowiednich ilości błonnika, niezbędnego do utrzymania prawidłowej pracy jelit i rytmu wypróżnień. Wynika to z braku świadomości, kwestii finansowych, a często także trudności fizycznych związanych z robieniem zakupów i przygotowywaniem posiłków,

• Osłabienie pracy mięśni i motoryki jelit. Wraz z wiekiem siła skurczowa mięśni, które budują przewód pokarmowy, słabnie. Utrudnia to prawidłowe trawienie i przesuwanie treści pokarmowej oraz usuwanie mas kałowych, co może powodować zaparcia,
• Przyjmowane leki. Seniorzy często przyjmują bardzo wiele leków. Niektóre z nich wpływają na pracę jelit i perystaltykę. Zaparcia są częstym skutkiem ubocznym farmakoterapii,
• Niedobór płynów. Do zachowania prawidłowego rytmu wypróżnień niezbędne jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Niestety seniorzy często przyjmują zbyt mało płynów, co może nasilać zaparcia.

Wszystkie wymienione czynniki wpływają na zwiększone ryzyko występowania zaparć u osób starszych. Jednocześnie trudno ich uniknąć, ponieważ są naturalną, fizjologiczną konsekwencją starzenia się organizmu. Dlatego zaparcia bywają trudne do całkowitego wyeliminowania. Jeśli pojawiają się często i są bardzo uporczywe, skonsultuj się z lekarzem, który pomoże zidentyfikować ich główną przyczynę i wybrać odpowiednie postępowanie.

Domowe sposoby na zaparcia u osób starszych

U wielu osób bardzo pomocne, a czasem nawet w pełni wystarczające, mogą okazać się domowe sposoby na zaparcia. Są one stosunkowo proste do wprowadzenia, tanie i bezpieczne, dlatego cieszą się dużą popularnością. Pamiętaj jednak, że nie wszystkie sposoby zadziałają u każdego w taki sam sposób. Jest to zależne od głównej przyczyny zaparć, stanu zdrowia, diety i stylu życia. Co więcej, niektóre działania, m.in. suplementacja lub wlewki doodbytnicze, mogą powodować skutki uboczne i przynosić negatywne konsekwencje, jeśli będą stosowane nieprawidłowo. Dlatego zawsze zacznij od konsultacji lekarskiej i omówienia różnorodnych metod, tak, aby podejmowane działania były nie tylko skuteczne, ale również bezpieczne.

Jakie są najlepsze domowe sposoby na zaparcia u osób starszych?

• Bardzo ważna jest dieta dla seniora. Powinna być urozmaicona, dobrze zbilansowana oraz bogata w błonnik pokarmowy, który reguluje pracę jelit i rytm wypróżnień. Jego głównym źródłem są pełnoziarniste produkty zbożowe oraz świeże warzywa i owoce. Niestety bardzo często stosowana jest dieta lekkostrawna dla seniora. Nie dostarcza ona odpowiednich ilości błonnika, jednak niekiedy jest niezbędna ze względu na inne problemy w obrębie przewodu pokarmowego. Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań, aby uporać się z zaparciami, włącz do diety:

• Otręby pszenne i owsiane,
• Siemię lniane. Możesz przygotować kleik z całych lub mielonych ziaren, np. LenVitol - len mielony o wysokiej zawartości błonnika lub Max Len mielony, proszek, suplement diety
• Suszone śliwki,
• Fermentowane produkty mleczne, np. kefiry, jogurty, maślanki,
• Owoce jagodowe,
• Zielone warzywa.

• Jeśli uwzględnienie większej ilości błonnika w diecie za pomocą konwencjonalnych produktów będzie problemem, możesz wspomóc się suplementami diety, np. Błonnik, suplement diety. Pamiętaj jednak, że aby błonnik spełnił swoje funkcje, niezbędne jest odpowiednie nawodnienie organizmu, a nawet zwiększenie podaży płynów. W przeciwnym razie składnik może wręcz nasilać zaparcia. Co więcej, duże ilości błonnika utrudniają wchłanianie niektórych witamin, minerałów oraz leków.

Co jeszcze może pomóc na zaparcia u seniorów?

• Probiotyki. To żywe kultury bakterii, które wspierają pracę jelit i mikroflory zasiedlającej jelito grube. Niektóre probiotyki mogą być pomocne w regulacji rytmu wypróżnień i zapobieganiu oraz leczeniu zaparć. W ostatnich latach probiotykoterapia cieszy się dużą popularnością. Może być bardzo pomocna i przynieść pozytywne efekty, jednak probiotyki powinny być odpowiednio dobrane i skonsultowane z lekarzem. Istnieje wiele gatunków i szczepów bakterii probiotycznych, a każdy z nich nieco różni się swoim działaniem.
• W ramach doraźnej pomocy rozważ suplementy wspomagające trawienie i produkty wspomagające układ pokarmowy. W ich składzie najczęściej występują zioła i ekstrakty roślinne wpływające na pracę jelit. Musisz jednak mieć na uwadze, że najczęściej nie rozwiązują przyczyny problemu, a po ich odstawieniu zaparcia powracają. Co więcej, mogą wchodzić w interakcje z lekami. Najlepiej więc omówić ich przyjmowanie z lekarzem.
• Pomocne mogą być również niektóre zioła i herbaty wspomagające pracę i perystaltykę jelit. Najczęściej polecany jest senes, koper włoski, rumianek czy mięta pieprzowa. Możesz stosować je samodzielnie lub w postaci mieszanek np. MyVita Silver, Ulga zaparcia, roślinny kompleks, suplement diety. Pamiętaj jednak, że niektóre zioła i herbatki mają silne działanie przeczyszczające, co oczywiście może pomóc na zaparcia, ale jednocześnie ma również swoje negatywne konsekwencje, zwłaszcza przy długotrwałym przyjmowaniu, dlatego nie stosuj ich na własną rękę.
• Popularnym sposobem na zaparcia są również wlewy doodbytnicze. Nie można jednak stosować ich zbyt często, ponieważ mogą podrażniać jelito grube i powodować jego nadmierne oczyszczenie, co nie jest korzystne. Stosując wlewki, zawsze przestrzegaj zaleceń producenta, a w przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem.

Sprawdź Xenna Fast, roztwór oraz Sanity, wlewnik gumowy.

Podsumowanie

Zaparcia u osób starszych to bardzo powszechna dolegliwość. Wiążą się ze zmianami wynikającymi z fizjologicznych procesów starzenia, dlatego zdarza się, że całkowite wyeliminowanie problemu jest trudne. Pomocne są zmiany w diecie i uwzględnienie produktów bogatych w błonnik, a także dbałość o nawodnienie. W ramach możliwości, pamiętaj o włączeniu umiarkowanej, regularnej aktywności fizycznej. Często poleca się również probiotyki i suplementy wspomagające przewód pokarmowy, jednak ich stosowanie zawsze omów z lekarzem.

Źródła:

1. Bielecki K., Trytko I., Zaparcia u ludzi w wieku podeszłym, Postępy Nauk Medycznych, R. 11, 2008, s. 760-766
2. Mounsey A., Raleigh M., Wilson A., Management of Constipation in Older Adults, American Family Physician, R. 92, cz. 6 (2015), s. 500-504
3. Sikorski T., Zaparcie w wieku podeszłym – odrębności diagnostyczne i terapeutyczne, Postępy Nauk Medycznych, R. 24, cz. 5 (2011)