Babka płesznik – zastosowanie, działanie, właściwości

Osoby borykające się z chorobami przewodu pokarmowego szukają sposobów na złagodzenia dolegliwości, takich jak biegunki, zaparcia czy bóle brzucha. Skuteczną metodą może być włączenie do diety babki płesznik, która posiada szerokie zastosowanie wykraczające poza wsparcie przewodu pokarmowego. Podpowiadamy, jakie właściwości ma babka płesznik oraz jak i kiedy warto ją stosować.  

Ciekawostki o babce płesznik i jej pochodzeniu

Babka płesznik należy do rodziny roślin babkowatych. Pierwotnie rosła głównie w zachodnim regionie Morza Śródziemnego i Azji oraz północnej Afryce. Aktualnie jej największym producentem są Indie. 

Babka płesznik osiąga do 400 cm wysokości. Posiada rozgałęzioną łodygę, grubo owłosioną w górnej części. Liście również są delikatnie owłosione, a z ich kątów wyrastają małe, jasnobrązowe, zebrane w kłosy kwiaty. Nasiona są drobne: ich długość nie przekracza 3 mm, a szerokość 1 mm.  

Łuski nasion babki płesznik są bardzo wartościowym surowcem.  

• Odpowiadają za to ich właściwości żelujące, które znajdują zastosowanie zarówno w lecznictwie, jak i przemyśle oraz kosmetyce.  
• Babka płesznik była wykorzystywana już w czasach starożytnych głównie jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy, a także zewnętrzne przy podrażnieniach skóry.  
• Aktualnie popularna jest przede wszystkim ze względu na swój pozytywny wpływ na pracę przewodu pokarmowego.  

Babka płesznik – właściwości

Jak działa babka płesznik? Poznaj jej właściwości: 

• Pobudza perystaltykę jelit i reguluje rytm wypróżnień. Jest to zasługa wysokiej zawartości błonnika rozpuszczalnego i śluzów, które w kontakcie z wodą zaczynają  pęcznieć i zmiękczają masy kałowe, ułatwiając ich pasaż i wypróżnienie. Babka płesznik jest więc bardzo wartościowa w profilaktyce i leczeniu zaparć. Warto stosować ją również przy hemoroidach. 
• Zmniejsza biegunki. Uwolnione z nasion babki płesznik śluzy zwiększają lepkość treści pokarmowej, normalizują czas pasażu jelitowego oraz częstotliwość wypróżnień. 
• Działa osłonowo i przeciwzapalnie. Powleka ściany przewodu pokarmowego powłoką śluzową, która stanowi ich ochronę, dlatego babka płesznik może być pomocna np. w chorobie wrzodowej, podrażnieniach przewodu pokarmowego oraz zespole jelita drażliwego. 
• Zwiększa uczucie sytości. Dzięki temu łatwiej jest kontrolować ilość przyjmowanego jedzenia oraz unikać podjadania między posiłkami. Babka płesznik może być więc Twoim sprzymierzeńcem podczas redukcji masy ciała. Znajdziesz ją w wielu suplementach wspomagających odchudzanie np. MyBestSkinny saszetki, 
• Spowalnia trawienie węglowodanów. Ma to znaczenie w cukrzycy lub insulinooporności. Przyjmowanie babki płesznik sprawia, że wahania glikemii nie są tak gwałtowne i łatwiej jest utrzymać poziom glukozy w ryzach.  
• Pozytywnie wpływa na parametry lipidowe. Zawarty w nasionach babki płesznik błonnik pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego i tzw. „złego” cholesterolu LDL.  

Jak stosować babkę płesznik?  

• Wystarczy, że zalejesz 1-2 łyżki łusek nasion letnią wodą, odstawisz na ok. 15 min, aby napęczniała i powstał kleik. Możesz ją wypić przed posiłkiem lub dodać do posiłku.  
• Na rynku znajdziesz wiele produktów wspomagających układ pokarmowy, które zawierają ją w swoim składzie oraz suplementów diety z nasionami babki płesznik. Sprawdź np. MyVita Babka płesznik, suplement diety, nasiona i Natur Planet Nasiona Babki Płesznik. 
• Babkę płesznik znajdziesz również w formie kapsułek ze zmielonymi nasionami. Jest to dobre rozwiązanie, jeśli nie chcesz przygotowywać i wypijać kleiku. Przykładem suplementu ze sproszkowanymi nasionami babki płesznik jest Babka płesznik, suplement diety. 
• Nie ma jednego, odgórnie ustalonego schematu suplementacji babką płesznik – warto omówić to indywidualnie ze specjalistą. Przyjmuje się, że do zaobserwowania efektów terapeutycznych należy spożywać minimum 10 g surowca na dobę. Standardowo ilości powyżej 25 g na dobę nie są zalecane.  

Babka płesznik w kosmetyce

Kleik z nasion babki płesznik można stosować również zewnętrznie.  

• Zawarte w nim śluzy wykazują działanie przeciwzapalne, nawilżające, osłonowe i ochronne.  
• Babka płesznik może być więc pomocna przy niewielkich stanach zapalnych i podrażnieniach powierzchownych skóry. Złagodzi swędzenie, zaczerwienienie, przyśpieszy procesy regeneracyjne.  
• Możesz zastosować ją również na podrażnioną skórę głowy oraz rozdwojone końcówki włosów.  

Babka płesznik – zastosowanie w kuchni

Najpopularniejszym sposobem na wprowadzenie babki płesznik do swojej diety jest wypicie kleiku z jej nasion, jednak nie każdemu odpowiada jego konsystencja i smak. Jeśli Ty również zaliczasz się do tej grupy, możesz wykorzystać ją w inny sposób. 

• Świetnie sprawdzi się jako dodatek do owsianki, domowego musli, czy jogurtu z owocami. 
• Możesz dodawać ją do smoothies i koktajli. 
• Jeśli lubisz domowe wypieki, możesz dodawać babkę płesznik do ciast, chleba, ciasteczek owsianych, czy muffinek. Sprawdź też Naura Bochenek bezglutenowy wieloziarnisty, który zawiera babkę płesznik i siemię lniane.  
• Z właściwości babki płesznik mogą skorzystać również zwierzęta. Sprawdź NATURAL, wołowina z jeleniem i dynią, mięsna karma dla psów.  

Alergia na babkę płesznik

Alergia na babkę płesznik występuje rzadko, jednak u niektórych osób mogą pojawić się reakcje niepożądane po kontakcie z jej nasionami. Objawy uczulenia obejmują najczęściej podrażnienie i swędzeniu skóry, wysypkę, zaczerwienienie i łzawienie oczu, katar oraz kaszel. Jeśli zaobserwujesz u siebie cokolwiek niepokojącego po wewnętrznym lub zewnętrznym zastosowaniu babki płesznik, skonsultuj się z lekarzem, aby wykluczyć uczulenie.   

Babka płesznik w ciąży

Czy można stosować babkę płesznik w ciąży? Tak, jest bezpieczna zarówno w ciąży, jak i w okresie laktacji. Może być pomocna w łagodzeniu ciążowych zaparć, a także wspierać gospodarkę węglowodanowo-insulinową w przebiegu cukrzycy ciążowej. Jeśli w ciąży przyjmujesz jakiekolwiek leki, przed zastosowaniem babki płesznik skonsultuj się z lekarzem.  

Babka płesznik – przeciwwskazania

Babka płesznik jest bezpieczna, jednak nie każdy może z niej skorzystać. Wynika to głównie z wysokiej zawartości błonnika. Co prawda, jest to błonnik rozpuszczalny, który w porównaniu do nierozpuszczalnego (np. znajdującego się w pełnoziarnistych zbożach) rzadko powoduje jakiekolwiek problemy. W poniższych sytuacjach babka płesznik może być przeciwwskazana, a przed jej zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem: 

• Niedrożność przewodu pokarmowego, 
• Niezdiagnozowane bóle brzucha i nudności, 
• Wyłonienie stomii, 
• Wiek poniżej 12. roku życia. 

Babka płesznik – skutki uboczne

Babka płesznik, jeśli jest stosowana zgodnie z zaleceniami lekarza, dietetyka lub producenta danego preparatu, rzadko powoduje skutki uboczne. Najważniejszą zasadą, o której musisz pamiętać, aby ich uniknąć, jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów (minimum 2-2,5 l). W przeciwnym razie możesz zaobserwować efekt przeciwny do zamierzonego. Jeśli przyjmujesz babkę płesznik i jednocześnie nie dbasz o dobre nawodnienie, mogą pojawić się zaparcia, wzdęcia i uczucie ciężkości w żołądku i jelitach.  

Podsumowanie

Babka płesznik wykazuje wiele właściwości prozdrowotnych. Dobrze sprawdzi się w przypadku zaparć, problemów z utrzymaniem prawidłowej masy ciała, glikemii oraz poziomu cholesterolu. Możesz stosować ją w formie kleiku lub dodawać do posiłków. Pamiętaj jednak o wypijaniu odpowiedniej ilości płynów, aby móc skorzystać ze wszystkich właściwości babki płesznik i uniknąć skutków ubocznych. 

Źródła:

1. Kowalska-Bąbik J., Babka płesznik – wsparcie w zespole jelita drażliwego, https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/babka-plesznik-wsparcie-w-zespole-jelita-drazliwego/ [dostęp: 02.05.2024 r.]
2. Xiao Z., Chen H., Zhang Y., The effect of psyllium consumption on weight, body mass index, lipid profile, and glucose metabolism in diabetic patients: A systematic review and dose-response meta-analysis of randomized controlled trials, Phythother Res, 2020
3. Król D., Babka Płesznik (Plantago psyllium L.) – wartościowa roślina lecznicza, Postępy Fitoterapii, 2009
4. Nasienie babki płesznik, Europejska Agencja Leków, https://www.ema.europa.eu/pl/documents/herbal-summary/psyllium-seed-summary-public_pl.pdf [dostęp: 03.05.2024 r.]