Ból
Jak działają środki przeciwbólowe?
Środki przeciwbólowe to bardzo szeroka grupa preparatów. Wśród nich występują produkty przeznaczone do stosowania wewnętrznego (m.in. doustnego lub doodbytniczego), a także zewnętrznego. Niektóre środki przeciwbólowe mają też dodatkowe właściwości, w szczególności przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe. Wybór preparatów przeciwbólowych dla dzieci jak i dorosłych jest naprawdę szeroki.
Środki przeciwbólowe wspomagają łagodzenie bólu. W zależności od zawartości substancji czynnej, można stosować je m.in. na:
- bóle mięśni i stawów po urazie lub kontuzji,
- bóle mięśniowo-stawowe w przebiegu infekcji (np. grypy),
- migreny i bóle głowy innego pochodzenia,
- ból zębów pojawiający się w wyniku stanów zapalnych i chorób, a także po zabiegach stomatologicznych np. ekstrakcji zębów,
- bóle menstruacyjne,
- dolegliwości bólowe towarzyszące niektórym chorobom przewlekłym, np. endometriozie czy reumatoidalnemu zapaleniu stawów.
Ból może mieć zmienne nasilenie i być przez każdego odczuwany nieco inaczej. Z tego względu na rynku dostępne są środki przeciwbólowe różniące się dawkami i szybkością uwalniania substancji aktywnych. Substancje czynne, które najczęściej wchodzą w skład środków przeciwbólowych to:
- paracetamol,
- ibuprofen,
- metamizol,
- kwas acetylosalicylowy,
- diklofenak.
Każdy z tych leków ma nieco inne działanie i może wywoływać inne skutki uboczne. Ponadto różne osoby mogą wykazywać inną wrażliwość na tę samą substancję. Skuteczność i szybkość działania jest zależna również od formy podania (kapsułki zazwyczaj mają szybsze działanie niż tabletki). Środki przeciwbólowe należy więc dobierać indywidualnie.
Warto też pamiętać, że leki przeciwbólowe działają objawowo – nie eliminują przyczyny bólu. Oznacza to, że ich działanie jest ograniczone w czasie, co wiąże się z ryzykiem ich zbyt częstego, nadmiernego stosowania. Przewlekłe stosowanie leków przeciwbólowych nie jest zalecane, ponieważ może prowadzić do poważnych działań niepożądanych. W przypadku nawracającego, nieustępującego bólu niezbędna jest konsultacja z lekarzem w celu znalezienia przyczyny i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Jak stosować środki przeciwbólowe bez recepty?
Środki przeciwbólowe powinny być stosowane wyłącznie wtedy, kiedy jest to konieczne. Zawsze należy przestrzegać zaleceń lekarza, farmaceuty oraz instrukcji od producenta. Sposób stosowania zależy też od formy danego preparatu.
- Kapsułki i tabletki przeciwbólowe należy stosować doustnie, popijając dużą ilością wody. Większość środków przeciwbólowych zaleca się przyjmować z posiłkiem, a nie na pusty żołądek.
- Maści przeciwbólowe i plastry przeciwbólowe przeznaczone są do stosowania miejscowego, np. na kręgosłup, barki czy staw po urazie. Aplikację na ogół zaleca się powtarzać kilka razy dziennie.
- Czopki to produkty do stosowania doodbytniczego. Mogą być dobrą alternatywą dla kapsułek i tabletek przeciwbólowych u osób z wrażliwym żołądkiem.
Warto mieć na uwadze, że środki przeciwbólowe bez recepty stosowane w nieodpowiedni sposób mogą powodować skutki uboczne, takie jak nudności, bóle brzucha, wymioty, zawroty głowy, a w dłuższej perspektywie czasu poważne uszkodzenia w obrębie przewodu pokarmowego. Ich przyjmowanie warto skonsultować z lekarzem i omówić zasadność ich stosowania. W niektórych sytuacjach alternatywą mogą być np. suplementy ziołowe lub inne produkty prozdrowotne, które również wykazują działanie przeciwzapalne i łagodzące ból.