Czyszczenie uszu – jak prawidłowo i bezpiecznie czyścić uszy?

Woskowina w uszach wielu osobom kojarzy się z brakiem higieny. W rzeczywistości jednak pełni wiele istotnych funkcji, a próby jej całkowitego usunięcia mogą mieć negatywne konsekwencje zdrowotne. Jak prawidłowo i bezpiecznie pozbyć się zabrudzeń? Czy warto korzystać z domowych sposobów na czyszczenie uszu? Wszystkiego dowiesz się z naszego poradnika - sprawdź, co warto wiedzieć na ten temat!

Jak czyścić uszy?

Prawidłowa higiena uszu dla wielu osób jest problematyczna. Wokół tematu powstało mnóstwo mitów, które często nie tylko nie znajdują żadnego uzasadnienia, a wręcz są szkodliwe. Mówiąc o czyszczeniu i higienie uszu chodzi głównie o ich zewnętrzną część, czyli małżowinę uszną. Wewnętrzne struktury ucha i przewody słuchowe zazwyczaj nie wymagają ingerencji, a próby usunięcia zalegającej w nich woskowiny wiążą się z ryzykiem negatywnych konsekwencji zdrowotnych. 

Wydzielanie woskowiny w drogach słuchowych jest procesem całkowicie naturalnym i pełni bardzo istotną rolę. Wśród jej najważniejszych funkcji należy wymienić m.in.: 

• Ochronę przed osadzaniem oraz gromadzeniem się patogenów, takich jak grzyby czy bakterie,
• Oczyszczanie przewodu słuchowego ze złuszczonych komórek naskórka,

Nawilżanie przewodu słuchowego.

Dążenie do całkowitego usunięcia woskowiny z uszu nie jest zalecane i często prowadzi do zakażeń bakteryjnych lub podrażnień. U osób zdrowych bez zdiagnozowanych problemów laryngologicznych można stwierdzić, że uszy czyszczą się same. W związku z tym nie ma potrzeby samodzielnego usuwania gromadzącej się w przewodach słuchowych woskowiny. Bardzo popularne w przeszłości stosowanie patyczków higienicznych może być szkodliwe i przynosić efekt przeciwny do zamierzonego - usuwanie wydzieliny dostarcza organizmowi bodźców do zwiększenia produkcji woskowiny.

Czy istnieją sytuacje, kiedy czyszczenie uszu i przewodów słuchowych jest wskazane? Tak, ale to bardzo szczególne przypadki. Dotyczą głównie osób, które:

• Mają genetycznie uwarunkowaną tendencję do nadmiernej produkcji woskowiny, 
• Posiadają nieprawidłową budowę anatomiczną ucha 
• Korzystają z aparatów słuchowych. 

Jednak nawet w tych przypadkach nie warto decydować się na samodzielne czyszczenie uszu. Najlepiej skonsultować się z lekarzem, który wskaże odpowiedni sposób postępowania. 

Jak właściwie dbać o higienę uszu na co dzień? Prawidłowe i bezpieczne czyszczenie uszu dotyczy wyłącznie zewnętrznej części, czyli małżowiny. Można usunąć również woskowinę, która wydostała się na zewnątrz z przewodu słuchowego. W tym celu wykorzystaj odpowiednie artykuły higieniczne, takie jak patyczki kosmetyczne lub płatki i waciki. Pamiętaj, aby używać ich wyłącznie na zewnętrznej części ucha, a nie w przewodzie słuchowym. Uszy możesz wyczyścić także pod prysznicem, w czasie kąpieli lub podczas mycia twarzy, używając do tego swoich palców.

Czym czyścić uszy?

W przypadku braku problemów z nadmierną produkcją woskowiny oraz zaburzeń laryngologicznych do czyszczenia uszu wystarczy ciepła woda, ewentualnie z dodatkiem delikatnego środka myjącego.  Dopiero, kiedy nadmiar woskowiny doprowadzi do powstania korka lub czopu woskowinowego i pojawią się towarzyszące temu dolegliwości, skorzystaj ze specjalnych sposobów usunięcia wydzieliny z przewodu słuchowego. Pamiętaj, że zawsze w pierwszej kolejności musisz umówić się na wizytę u laryngologa. Specjalista pomoże dobrać odpowiedni preparat, a w poważnych sytuacjach przeprowadzi profesjonalne czyszczenie uszu w gabinecie. 

Preparatami przydatnymi do czyszczenia uszu są środki zmiękczające woskowinę (najczęściej dostępne bez recepty). Występują w postaci płynnej lub jako spraye i żele do czyszczenia uszu. Wybierz formę, która będzie dla Ciebie najłatwiejsza w aplikacji. 

• Wśród sprayów do higieny uszu można wymienić m.in. spray do higieny uszu Salorhin ucho, który natłuszcza przewód słuchowy i wspiera naturalny proces usuwania woskowiny usznej. Doskonale sprawdza się też spray do uszu Audimax Aqua Clean Dr. Max. W jego składzie obecny jest nadtlenek wodoru. Polecamy także preparat do higieny uszu dla dzieci i dorosłych Voskolix Spray zawierający naturalną oliwę z oliwek przygotowaną zgodnie ze standardami farmaceutycznymi,
• Jeśli szukasz produktu do higieny zewnętrznego kanału słuchowego w formie płynnej, sprawdź np. krople do uszu, 10 ml + gruszka Remo-Vax.  Zawierają bezpieczne dla zdrowia składniki pochodzenia naturalnego.

Większość preparatów do czyszczenia uszu powstaje na wody lub olejów. Dostępne są również środki o formule wodno-olejowej. Produkty na bazie wody powodują uwodnienie i rozpuszczenie woskowiny. Z kolei wyroby do czyszczenia uszu na bazie oleju działają zmiękczająco. Oba rodzaje powinny być używane wyłącznie, kiedy jest to konieczne. Nie zaleca się ich profilaktycznego stosowania u dzieci ani u dorosłych. Podczas aplikacji środków do czyszczenia uszu bezwzględnie przestrzegaj zaleceń producenta i wskazówek lekarza. Tego rodzaju produkty używaj maksymalnie kilka dni, a jeśli po tym czasie nie zaobserwujesz zauważalnej poprawy, udaj się na konsultacje lekarskie. 

Pamiętaj, do czyszczenia przewodu słuchowego nigdy nie wykorzystuj patyczków higienicznych, wacików ani papieru. Ich zastosowanie powoduje upychanie woskowiny w dalszych częściach kanału słuchowego, a nawet prowadzi do uszkodzenia jego struktur i naruszenia błony bębenkowej. Istnieje również ryzyko, że drobne nitki i kawałki waty pozostaną w przewodzie słuchowym. Przy częstym stosowaniu zanieczyszczenia mogą się gromadzić i powodować zatkanie, co będzie wiązało się z koniecznością interwencji laryngologicznej.

Domowe sposoby na czyszczenie uszu

Do domowych sposobów na czyszczenie uszu należy świecowanie i płukanie wodą utlenioną. Pierwszy zabieg polega na wykorzystaniu specjalnej świecy w kształcie tuby, drugi - na zaaplikowaniu kilku kropel wody utlenionej. Zapamiętaj, że żadna z tych metod nie jest polecana przez specjalistów i nie powinna być stosowana. Wykorzystanie świecowania niesie za sobą wysokie ryzyko poparzeń i uszkodzenia błony bębenkowej. Z kolei woda utleniona może negatywnie oddziaływać na nabłonek wyściełający drogi słuchowe. 

Podsumowanie

Czyszczenie uszu to temat, wokół którego narosło wiele wątpliwości. Jeśli jednak nie występują żadne problemy laryngologiczne ani wskazania medyczne, nie ma potrzeby czyszczenia uszu (z wyjątkiem ich zewnętrznej części, czyli małżowiny). Bardzo popularne kiedyś usuwanie woskowiny patyczkiem higienicznym, nie jest zalecane i wiadomo, że prowadzi do wielu negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Kiedy koniecznie musisz pozbyć się nadmiaru zalegającej wydzieliny, korzystaj wyłącznie ze specjalnych, przeznaczonych do tego preparatów poleconych przez lekarza. 

Źródła:

1. Korioth T., Writer S., Hear this: Cotton-tipped swabs are not made for ears, American Academy of Pediatrics, 2017
2. Schwartz S., Magit A., Rosenfeld R., Clinical Practice Guideline (Update): Earwax (Cerumen Impaction), American Academy of OtolaryngologyHead and Neck Surgery Foundation, 2017
3. Skarżyński P., Skarżyńska M., Właściwa higiena ucha, Forum Pediatrii Praktycznej, 2019
4. Guest J., Greener M., Robinson A., Impacted cerumen: composition, production, epidemiology and management, QJM: An International Journal of Medicine, 2004