Inhalatory
Czym są nebulizatory?
Nebulizator to sprzęt medyczny rozpylający lek w postaci mgiełki z zawieszonymi kropelkami substancji czynnej. Od wielkości kropelek zależy to, w którym miejscu się wchłoną.
- Mgiełka o kropelkach powyżej 8 µm wchłania się w nosie i gardle.
- Krople o wielkości 5-8 µm docierają do tchawicy i dużych oskrzeli.
- Te o wielkości 2-5 µm trafiają do oskrzeli i oskrzelików.
- W pęcherzykach płucnych wchłaniają się kropelki od 0,5 µm do 3 µm.
Nebulizator rozpyla mgiełkę samoczynnie w trybie ciągłym. Aerozol wdycha się przez ustnik albo maseczkę.
Nebulizatory stosują zwykle osoby chorujące na astmę, mukowiscydozę albo przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Urządzenia pozwalają na szybkie i sprawne podanie dawki leków. Przyjmowanie leczniczych substancji przez nebulizator pozwala ograniczyć ryzyko występowania działań niepożądanych zdarzających się przy doustnym stosowaniu tabletek.
Inhalator a nebulizator
Chociaż inhalator i nebulizator mogą wyglądać podobnie, są dwoma różnymi urządzeniami. Oba tworzą leczniczą mgiełkę, wdychaną po to, by lek przedostał się do dróg oddechowych. Inhalator zazwyczaj ma postać niedużego, kieszonkowego urządzenia. Nieduży sprzęt można zabrać wszędzie i stosować w razie potrzeby. Inhalatory dozują małe dawki leku. Wymagają synchronizacji wdechu z uwolnieniem porcji preparatu.
Nebulizator to typ inhalatora. Samoczynnie tworzy mgiełkę do inhalacji. Rozprasza roztwór (lek w płynnej postaci) na drobne kropelki. Zwykle ma większe wymiary niż inhalatory kieszonkowe i jest zasilany prądem z sieci. Nebulizatory sprawdzają się u dzieci nieradzących sobie z obsługą inhalatorów. Zwykle sięga się po nie w przypadku dłuższej terapii.
Nebulizator mieści się w znaczeniu pojęcia „inhalator”, ale nie na odwrót. Dzieje się tak dlatego, że nie wszystkie inhalatory mają funkcję nebulizacji. Niektórzy specjaliści używają słowa „nebulizator” jako określenia części inhalatora służącej do wprowadzania leku.
Kiedy warto stosować inhalatory?
Lekarze najczęściej zalecają korzystanie z różnego rodzaju inhalatorów osobom cierpiącym na:
- Mukowiscydozę,
- Astmę,
- Zapalenie oskrzeli lub oskrzelików,
- Przewlekłą obturacyjną chorobą płuc,
- Zespół nieruchomych rzęsek,
- Przewlekły nieżyt nosa i gardła,
- Ostre podgłośniowe zapalenie krtani,
- Katar sienny,
- Zapalenie zatok przynosowych,
- Grzybicę płuc,
- Kaszel,
- Alergię wziewną
- Infekcję górnych lub dolnych dróg oddechowych,
- Zapalenie płuc,
- Ataki paniki,
- Rozedmę płuc.
Rodzaje inhalatorów i ich zastosowanie
Na rynku sprzętu medycznego dostępne są różnego rodzaju inhalatory i nebulizatory. Można nabyć wariant dostosowany do wieku pacjenta, jego schorzenia oraz do typu podawanych leków. Co należy wiedzieć o poszczególnych rodzajach inhalatorów?
Inhalatory pneumatyczne
Inhalator pneumatyczny tworzy mgiełkę z roztworów leków, wykorzystując sprzężone powietrze przepływające przez dyszę. Składa się z kompresora i nebulizatora (pojemnika na lek) połączonych z przewodem powietrza. Inhalator pneumatyczny może być stosowany do podawania każdego rodzaju leków. To urządzenie tanie i proste w obsłudze. Nebulizatory pneumatyczne są niestety dość głośne, dlatego raczej nie sprawdzają się w przypadku małych dzieci.
Inhalatory kompresorowe
Jako typ inhalatora pneumatycznego inhalator kompresorowy jest wyposażony w elektryczny kompresor (sprężarkę), nebulizator i przewód powietrza. W komplecie znajduje się także ustnik, maska albo końcówka donosowa. Aby powstała mgiełka, na nebulizatorze musi znajdować się nakładka dyszy rozpylającej.
Inhalator kompresorowy to urządzenie stosunkowo tanie. Wyróżnia się dużą trwałością i wysoką jakością wykonania. Można stosować w nim wszystkie rodzaje leków. Inhalator kompresorowy nie ma ograniczeń względem wieku pacjenta. Ponadto łatwo można wymienić w nim filtr powietrza. Z urządzeniem uda się zastosować zestaw do płukania zatok. Należy jednak pamiętać, że inhalator będzie pracował dość głośno.
Inhalatory tłokowe
Inhalator tłokowy jest inną nazwą inhalatora kompresorowego. Można stosować w nim każdą substancję przeznaczoną do inhalacji. Inhalator tłokowy sprawdzi się jako inhalator dla dorosłych, seniorów lub dzieci. Nie ma wymagań dotyczących wydolności oddechowej. Nawet pacjenci niewspółpracujący oddechowo mogą stosować inhalator tłokowy.
Inhalatory ciśnieniowe
Inhalator ciśnieniowy składa się z pojemnika pod ciśnieniem, w którym znajdują się substancja lecznicza oraz gaz, a także z ustnika z mechanizmem uwalniającym dawkę leku. Urządzenie dozuje określoną porcję substancji przy naciśnięciu. Inhalator ciśnieniowy nie wymaga zasilania prądem. Podaje prawidłowo ustaloną wielkość dawki. Urządzenie raczej nie sprawdzi się jako inhalator dla dzieci, dlatego że wymaga koncentracji uwagi oraz zsynchronizowania wdechu z uwolnieniem porcji leku.
Inhalatory proszkowe
Inhalator proszkowy zawiera suchą substancję leczniczą w kapsułce. Podczas korzystania z urządzenia dochodzi do przebicia powłoczki leku albo skruszenia go i uwolnienia w komorze. Substancja zostaje zaciągnięta do dróg oddechowych siłą wdechu. Inhalator może mieć postać:
- Dysku,
- Handihalera,
- Turbohalera,
- Novolizera,
- Aerolizera.
Niektóre z urządzeń pozwalają na ustawienie wielkości dawki. Podobnie jak inhalatory ciśnieniowe mogą być trudne w obsłudze dla dzieci.
Inhalatory ultradźwiękowe
Inhalator ultradźwiękowy tworzy mgiełkę z lekiem przy pomocy fal ultradźwiękowych. Powstający aerozol ma dużą gęstość, dlatego w większej ilości deponuje się w płucach. Inhalator ultradźwiękowy inaczej niż pneumatyczny nie jest wyposażony w sprężarkę. Dzięki tej właściwości urządzenie pracuje ciszej i ma mniejsze rozmiary. Sprzęt działa wydajnie i tworzy aerozol o wysokiej jakości. Inhalator ultradźwiękowy nie nadaje się jednak do podawania wszystkich rodzajów leków. Wykorzystywane w nim fale ultradźwiękowe wpływają na strukturę leków sterydowych, antybiotyków czy dornazy alfa używanej w leczeniu mukowiscydozy.
Inhalatory MESH – membranowo-siateczkowe
Nebulizator MESH (znany też jako inhalator membranowy lub inhalator siateczkowy) ma w sobie cienką membranę z mikroskopijnymi otworami. Wibrująca część urządzenia tłoczy przez nie substancję leczniczą. W ten sposób powstają drobne kropelki aerozolu. Inhalator membranowy (inhalator siateczkowy) jest lekki i pracuje bardzo cicho. To doskonały wybór dla małych dzieci albo do zabrania w podróż. Inhalator siateczkowy/inhalator membranowy ma kompaktowe wymiary i mieści się w bagażu. Często zasilają go tylko baterie, co pozwala na jego użytkowanie w różnych warunkach.
Inhalator membranowy, czyli inhalator siateczkowy, pracuje bardzo wydajnie, znacznie szybciej niż nebulizator ze sprężarką. Nadaje się do nebulizacji wszystkich leków. Poleca się go w leczeniu astmy, alergii, zapalenia oskrzeli, przeziębienia, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc oraz innych chorób układu oddechowego. Inhalator membranowy najczęściej jest wyposażony w maski różnej wielkości, odpowiednie do stosowania przez dorosłych i dzieci.