Sok z granatu – zastosowanie, działanie, właściwości

Granat jest jedną z najstarszych roślin uprawnych o niespotykanych właściwościach zdrowotnych. Małe, czerwone ziarenka skrywają w sobie bogactwo cennych witamin i składników mineralnych. Niestety mnóstwo osób rezygnuje z wprowadzenia ich do swojego jadłospisu ze względu na kłopotliwe wydobywanie spod twardej skórki. Rozwiązaniem jest sok z granatu. Poznaj wszystkie zalety granatu i soku z niego oraz przeciwwskazania do jego picia.

Sok z granatu garść ciekawostek

Granatowiec właściwy (łac. Punica granatum) należy do rodziny krwawnicowatych. Pochodzi z Azji Środkowej, jednak od tysięcy lat uprawiany jest również w basenie Morza Śródziemnego, a rozpowszechnienie rośliny w tym rejonie zawdzięczamy Fenicjanom. W środowisku naturalnym granatowiec to długowieczny krzew lub niewielkie drzewo, osiągające od 3 do 5 metrów wysokości, wyróżniające się przepięknymi, jasnoczerwonymi kwiatami, będącymi niekiedy głównym powodem uprawy granatowca. Owoc granatu wielkością i kształtem przypomina jabłko. Pokryty jest twardą łupiną w kolorze purpury, fioletu lub o biało-czerwonym zabarwieniu, z widocznym kielichem.

Jednak to, co najcenniejsze, ukryte jest pod niejadalną warstwą zewnętrzną. Soczyste, tępograniaste, galaretowate ziarenka, najczęściej w kolorze czerwonym o słodko-cierpkim smaku wykorzystuje się między innymi do pozyskania grenadyny. To syrop z owoców granatu, znajdujący zastosowanie np. jako składnik koktajli. Ale nie tylko, ponieważ owoc granatu ma wszechstronne zastosowanie w kuchni, o czym za chwilę.

Na początek kilka ciekawostek na temat granatu.

• Łacińską nazwę owocu tłumaczymy jako pōmum jabłko i grānātum z nasionami, z kolei w starożytności granat nazywany był malum granatum, co oznacza jabłko ziarniste.
• W dawnych wierzeniach owoc granatu symbolizował długowieczność oraz płodność.
• Zaliczany jest do owoców o niskim indeksie glikemicznym, a 100 g owocu dostarcza ok. 75 kcal.
• Jest bogatym źródłem związków fenolowych, flawonoidów oraz silnym antyoksydantem.
• Zawiera mnóstwo cennych dla organizmu witamin i składników mineralnych.
• Udowodniono również, że zawartość polifenoli jest niemal trzykrotnie większa niż w zielonej herbacie czy czerwonym winie!
• Zarówno owoc, jak i skórka granatu znalazła zastosowanie w przemyśle kosmetycznym do produkcji preparatów pielęgnacyjnych.

Sok z granatu właściwości lecznicze

Bogactwo składników odżywczych przekłada się na właściwości lecznicze owocu. W granacie znajdziemy między innymi dużą ilość witamin witaminę A, witaminy z grupy B, witaminy C i E, składniki mineralne, takie jak żelazo, wapń, fosfor, magnez, potas, a także zdrowe tłuszcze, białko, węglowodany, kwasy organiczne, błonnik. Granat to również bogactwo polifenoli i flawonoidów, należących do silnych przeciwutleniaczy. Jeśli nie masz cierpliwości, by mozolnie wydłubywać drogocenne ziarenka, możesz zdecydować się na gotowe soki i syropy z granatu, np.:

• Sok z granatu 100% Oleofarm, 
• Sok z owoców granatu z dodatkiem witaminy C Joshua Tree,
• Suplement diety Granat,
• Suplement diety Granaprostan Ferment.

Jakie właściwości lecznicze ma sok z granatu?

• Wspiera pracę układu krwionośnego, a także obniża ryzyko miażdżycy.
• Wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające, łagodzi trwające stany chorobowe, chroni przed powstawaniem nowych, hamuje tworzenie się wolnych rodników, wskutek czego zwiększa się odporność organizmu na czynniki zewnętrzne.
• Wpływa na procesy regeneracyjne skóry, poprawia jej koloryt, łagodzi podrażnienia i stany zapalne.
• Obniża ciśnienie krwi, pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu.
• Wspomaga pracę układu pokarmowego.
• Łagodzi objawy PMS i menopauzy.
• Redukuje zaburzenia erekcji, zwiększa libido i poprawia zadowolenie z seksu.

Sok z granatu zastosowanie w kuchni

Korzystne właściwości soku z granatu są bezsprzeczne. Nie oznacza to jednak, że można go traktować jako zamiennik zróżnicowanej, racjonalnej diety czy pić jak każdy inny sok owocowy. Jak zatem spożywać sok z granatu? 

• Zalecana ilość to ok. 50 ml dziennie. Podaną dawkę można podzielić na dwie porcje jedną wypijać rano, a drugą wieczorem. 
• Najlepsze i najbardziej zauważalne rezultaty przynosi systematyczne picie soku z granatu przez kilkanaście dni. 
• Jeśli lekko cierpki smak powoduje dyskomfort i zniechęca do regularnego picia, pomocne jest połączenie go z innymi sokami owocowymi, np. z sokiem z pomarańczy lub żurawiny. Można również rozcieńczyć go wodą, która zneutralizuje charakterystyczny posmak.

Czy picie soku z granatu to jedyny sposób na wprowadzenie go do swojego jadłospisu? Oczywiście, że nie, ponieważ produkt znajduje w kuchni znacznie więcej zastosowań. 

• Sok z granatu może być dodatkiem do koktajli, deserów oraz herbaty. Świetnie podbija smak potraw mięsnych i nie tylko. 
• Idealnie łączy się z rybami i drobiem, ale może być też dodatkiem do sałatek na bazie rukoli, awokado, bakłażana czy kalafiora. 

Warto również pokusić się o wzbogacenie dań świeżym owocem. Estetyka ziarenek granatu wpłynie nie tylko na smak, ale też na walory wizualne potrawy.

Sok z granatu a alergia

Alergia na sok z granatu oraz na sam owoc nie jest częsta, ale oczywiście może się zdarzyć i stanowi jedno z przeciwwskazań do jego spożywania. Co więcej, granaty mogą reagować w sposób krzyżowy z innymi alergenami, np. z pyłkami brzozy. W przypadku uczulenia na wspomniany alergen, spożywanie granatu może wywoływać lub potęgować niepożądane objawy, takie jak:

• Wysypka,
• Zaczerwienienie i swędzenie skóry,
• Zapalenie błony śluzowej,
• Silny kaszel,
• Opuchnięcia.

Jeśli podejrzewasz, że źródłem reakcji alergicznej jest spożywanie owocu lub picie soku z granatu, pierwszy krok to wyeliminowanie go z diety. Jednoznaczne wskazanie alergenu może być trudne, dlatego najlepsze rozwiązanie polega na skorzystaniu ze specjalistycznej porady lekarskiej. Pomocy można szukać zarówno u alergologa, jak i lekarza pierwszego kontaktu, który przeprowadzi stosowny wywiad i na podstawie obrazu klinicznego objawów określi dalszą ścieżkę leczenia. W bardziej zaawansowanych stadiach konieczne może okazać się przyjmowanie leków przeciwhistaminowych. 

Warto również zwrócić uwagę na stosowane kosmetyki, ponieważ granat może znajdować się w ich składach. Zaleca się, by przed wprowadzeniem nowego kosmetyku wykonać próbę uczuleniową. Polega ona na aplikacji niewielkiej ilości preparatu na czystą i suchą skórę przedramienia. Po upływie 24 godzin należy sprawdzić, czy na danym obszarze pojawiły się ewentualne reakcje skórne, takie jak swędzenie, pieczenie, a nawet pęcherze. 

Sok z granatu w ciąży

Picie soku z granatu w ciąży i w czasie laktacji budzi skrajne emocje, a opinie na ten temat są podzielone. W niektórych źródłach można znaleźć informacje, że spożywanie soku z granatu w ciąży i podczas karmienia piersią jest absolutnie niedozwolone. W innych natomiast dopuszcza się picie soku w mniejszych dawkach i po uprzednim rozcieńczeniu wodą. Ponieważ przebieg ciąży oraz zapotrzebowanie na składniki odżywcze są kwestią osobniczą, najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest rozmowa z lekarzem prowadzącym. Przyjmowanie preparatu na własną rękę niesie wysokie ryzyko.

Sok z granatu przeciwwskazania

Wymienione wyżej właściwości prozdrowotne granatu mogą kusić do sięgnięcia po owoc lub sok. Niestety, nie każdy będzie mógł doświadczyć tych korzyści na własnej skórze, ponieważ istnieją pewne przeciwwskazania wykluczające spożywanie owocu. Wśród nich wymienia się między innymi:

• Dolegliwości i choroby układu pokarmowego, w tym choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• Zapalenie trzustki,
• Tendencja do zaparć,
• Hemoroidy,
• Przyjmowanie niektórych leków,
• Niskie ciśnienie krwi,
• Kobiety w ciąży i matki karmiące piersią,
• Za wysoki poziom potasu we krwi,
• Alergia na owoc.

Osoby cierpiące na powyższe schorzenia lub inne jednostki chorobowe wymuszające konieczność regularnego przyjmowania środków farmakologicznych powinny rozważyć zasadność suplementacji preparatami na bazie granatu.

Sok z granatu skutki uboczne

Skutki uboczne picia soku z granatu bezpośrednio wiążą się z przeciwwskazaniami. Zlekceważenie ich może doprowadzić do różnego rodzaju konsekwencji. Udowodniono, że sok z granatu może wchodzić w interakcje z różnymi lekami i zmniejszać działanie np.:

• Leków antyarytmicznych stosowanych w zaburzeniach pracy serca,
• Immunosupresantów obniżających aktywność układu odpornościowego,
• Inhibitorów proteazy stosowanych w terapii i infekcjach wirusa HIV,
• Blokerów kanału wapniowego w terapii nadciśnienia,
• Leków na obniżenie cholesterolu, np. atorwastatyny, lowastatyny, simwastatyny.

Picie soku z granatu nie jest wskazane również w przypadku niskiego ciśnienia krwi. Duże dawki granatu lub soku z granatu mogą skutkować niedociśnieniem i wystąpieniem objawów takich jak bóle i zawroty głowy, a nawet omdlenia. Niedociśnienie, czyli hipotonia stanowi absolutne przeciwwskazanie do spożywania owocu. Podobnie sprawa ma się w przypadku zbyt wysokiego poziomu potasu we krwi, tzw. hiperkaliemii. Ponieważ granat zawiera duże ilości wspomnianego pierwiastka, dodatkowa suplementacja może doprowadzić do poważnych zaburzeń rytmu serca, a w skrajnych przypadkach do śmierci. Podczas stosowania diety niskopotasowej, picie soku z granatu jest surowo zabronione. 

Podsumowanie

Granat to owoc o udowodnionym, pozytywnym wpływie na organizm. Można go spożywać zarówno w formie bezpośredniej, jak i w postaci soków czy syropów. Regularne picie soku powinno być jednak poprzedzone konsultacją lekarską, zwłaszcza w przypadku przewlekłych schorzeń oraz stałego przyjmowania leków. Należy pamiętać, że wyłącznie racjonalne podejście do tematu pozwoli w pełni wykorzystać prozdrowotne właściwości owocu.

Źródła:

1. A. Zarfeshany, S. Asgary, S. H. Javanmard, Potent health effects of pomegranate, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24800189/ [dostęp 12.01.2023].
2. M. Dżugan, J. Kisała, M. Wesołowska, Zawartość składników bioaktywnych w soku z owoców granatu (punica granatum) w zależności od metody wytwarzania, http://pttzm.org/wp-content/uploads/2019/12/MONOGRAFIAt1.pdf#page=143 [dostęp 12.01.2023].
3. B. Kulczyński, A. Gramza-Michałowska, Granat tropikalny owoc bogaty w związki bioaktywne o właściwościach prozdrowotnych, https://www.npt.up-poznan.net/pub/art_9_41.pdf [dostęp 12.01.2023].